Bilim Heyeti Üyesi’nden bilinmeyen tüberküloz uyarısı

Karadeniz Teknik Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Anabilim Kısmı Öğretim Üyesi ve Sıhhat Bakanlığı Koronavirüs Bilim heyeti Üyesi Prof. Dr. Tevfik Özlü, 24 Mart Dünya Tüberküloz Günü nedeniyle bilinmeyen tüberküloz hadiselerine dikkat çekti. Akciğer Sıhhati ve Ağır Bakım Derneği’nin (ASYOD) 16-19 Mart tarihleri ortasında Antalya’da gerçekleştirdiği Ulusal Akciğer Sıhhati Kongresi’nde Demirören Haber Ajansı’nın sorularını yanıtlayan Prof. Dr. Özlü, tüberküloz (verem) denince genelde herkesin bildiği bir hastalık olduğunu lakin bilinmeyen tüberküloz kelam konusu olduğunda birçok kişinin farkında olmadığını söyledi. Özlü, “Gizli verem dediğimiz aslında bir hastalık değil. Sağlıklı kişi bunlar. Yani vaktinde verem mikrobunu almış, vereme neden olan basil (bakteri) bedene yerleşmiş, belirli odaklarda canlılığını sürdürebilen lakin hastalık yapmayan, bir belirtiye neden olmayan, hasebiyle hasta olmadığı için tedavi de edilmeyen bireylerden bahsediyoruz. Bu şahıslar taşıyıcıyken hastalığı bulaştırma talihleri da yok. Taşıyıcıların yüzde 95-97’si bu süreci hiç hastalanmadan geçiriyor. Lakin içlerinde kimileri enfeksiyonun seyri sırasında etkin verem hastası haline geliyor. Bunlarda daha çok, bedenin bağışıklık sistemini baskılayan durumlar kelam konusu oluyor. İşte bu küme bizim için kıymetli.” dedi

DÜNYADA 2 MİLYAR KİŞİ ZIMNÎ TÜBERKÜLOZ TAŞIYICISI

Prof. Dr. Özlü, “Bunlar da cilt testleri ya da birtakım kan testleri. Bunu yaptığımızda o kişinin daha evvel verem mikrobu ile karşılaşmış ve enfeksiyon sürecini geçirmiş olduğunu anlıyoruz. Her bâtın verem tanısı konan hastaya tedavi gerekmiyor. Lakin ileride etkin hastalığa dönüşme riski fazla olan şahısların ‘koruyucu’ dediğimiz tedavileri alması kıymetli. Dünyada yaklaşık 2 milyara yakın insanın zımnî verem olayı olduğu düşünülüyor. Türkiye’de ise nüfusun yüzde 10 ila 30’unda bu mikrobu taşıyan kişi var. Burada asıl olan şey, risk kümelerinin tedavi edilmesi. Bu formda hem o bireyleri korumuş oluyoruz hem de o şahıslar hastalanırsa, topluma bulaştırmasını engellemiş oluyoruz” diye konuştu.

ENFEKSİYON HAVUZUNU ‘TEMİZLEYEREK’ HASTALIĞI YOK EDEBİLİRİZ

Hastalanma riski yüksek saklı verem olaylarını enfeksiyon havuzu olarak isimlendirdiklerini da belirten Prof. Dr. Özlü, kelamlarını şöyle sürdürdü:

“Hastalar, bu havuzdan çıkıyor. Şayet bu havuzu azaltabilirsek ya da önleyici tedavilerle tümüyle yok edebilirsek, tüberkülozu da bütünüyle yeryüzünden ortadan kaldırma bahtına sahip oluruz. Bu doğal kolay bir süreç değil. Bununla ilgili Dünya Sıhhat Örgütü (DSÖ), ‘Tüberkülozun Sonlandırılması Projesi’ kapsamında, bilhassa etkin veremin görülmediği ya da çok az görüldüğü ülkeler için bu uygulamayı, yani kapalı veremin esirgeyici tedavisini tavsiye ediyor. Türkiye de bu ülkeler ortasında yer alıyor.”

HERKESİ DEĞİL, RİSK KÜMELERİNİ TARAMAK GEREKLİ

Herkese kapalı verem taramasının mümkün olmadığını ve bunların birçoklarının esasen hastalanmadan ömrünü sürdürebildiğini de söz eden Prof. Dr. Özlü, asıl amaçtaki kümenin risk altındaki bireyler olması gerektiğini söyleyerek izlenmesi gereken süreci şöyle özetledi: “Hastalanabilecek olan risk kümesindeki şahısları taramak gerekli. Bunlar da bağışıklığı baskılayan bir hastalığı olan ya da uzun müddetli bağışıklığı baskılayan bir tedavi alması gereken yahut yeni bir bulaşıcı akciğer tüberkülozu hastası ile teması olup bulaştırma riski olduğu düşünülen bireyler. Bir de çocuklar çok kıymetli. Çocuklarda biz bu testi müspet bulursak, bilhassa 15 yaşın altında, çabucak tedavi ediyoruz. Zira çocuklarda etkin hastalığa dönüşme riski daha yüksek. Bu manada, şayet bağışıklığı baskılayıcı bir tedavi alması gereken bir hasta varsa, uzun müddet anti TNF dediğimiz biyolojik ilaçlar yahut yüksek doz kortizon kullanması gereken hastalarda evvelce bu testlerin yapılması gerekli. Şayet şahısta saklı tüberküloz olduğu anlaşılırsa, hami tedavi başlanıyor ve ondan sonra başka tedavilerine geçiliyor. Ya da sağlıklıyken bağışıklığı baskılayan bir hastalık ortaya çıkarsa, mesela HİV olumlu hale gelirse, onlarda da tıpkı süreç kelam konusu. Yurt dışına çıkmak için yahut rastgele bir işte çalışabilmek için bu testi yapmak zorunda olan bireyler var. Onlarda da olumluluk saptadığımızda, risk grubundaysa çabucak kollayıcı tedavilere başlıyoruz.”

Tüberkülozun da Kovid üzere hava yoluyla bulaşan bir hastalık olduğunu, münasebetiyle korunmak için misal yolların uygulanması gerektiğini söyleyen Prof. Dr. Özlü, veremin Kovid kadar yaygın olmadığına da işaret ederek kelamlarını şöyle noktaladı:

“Türkiye’de 100 binde 13 kişi yeni olay olarak tespit ediliyor. Münasebetiyle Kovid kadar yaygın değil, ondan farklı bu açıdan. Lakin şunu hiç unutmamak lazım, korunmak tedavi etmekten her vakit daha kolay, daha ucuz ve daha insani. O nedenle saklı tüberküloz açısından risk kümesinde olduğu bilinen şahıslara, bu esirgeyici tedavilerinin yapılması hem o kişi, hem de toplum için daha insani, daha ucuz ve daha yanlışsız bir yol.” (DHA)