Sağlıklı Yaşam

Hayatın Birinci 6 yılı ve karakter gelişimi

Hayatın Birinci 6 yılı ve karakter gelişimi

Çocuğun gelişim devirleri birçok psikolog ve psikiyatrın dikkatini çekmiş ve çalışmalarına yansımıştır. Bunlardan en meşhur olanlarının Erikson ve Freud olabileceği düşünülmektedir. Meşhur olmalarının sebeplerinden bir tanesi de yaş yaş gelişim periyotlarını incelemeleri ve bizlere somut dönemsel özellikler vermeleri olabilir. Ben bilhassa Freud’un gelişim devirlerinden bahsetmek istiyorum. Freud, hayatın birinci 5-6 yılında çocuğun karakter oluşumunu tamamladığını düşünür ve bu yüzden karakter gelişiminde birinci 6 yıl kritik periyottur der. Ebeveynlerin bu yaş aralığındaki çocuklarına çok dikkat etmesi gerektiğini düşünür.

0-1 Yaş

Çocukların kişilik oluşumları bebeklikte başlar ve bu gelişim hayat uzunluğu devam eder. Bu periyoda Freud oral devir demiştir. Bu devirde bebek anneye büsbütün bağımlıdır. Hatta annesiyle kendini bile ayırt edemez. Bu yüzden anne çocuğu aynalamalıdır. Yani çocuğun gereksinimlerine hassas olmalı ve onun gereksinimlerini gidermelidir. Bebek, annenin yüzüne bakınca kendini görür. Anne üzgünse üzgün, memnunsa keyifli olur. Bu, çocuğun benlik oluşumunun başlangıcıdır. Çocuğun hayata inançlı bağlanabilmesi için öncelikle anne ile bağının âlâ olması gerekir. Bebek anneden kâfi bakım ve sevgi göremezse hayatı da tehlikeli ve inançsız bulur. Bu durumda da ya anneden kopmakta çok korku yaşarlar ya da annenin varlığını reddederler. Anneyle bağını güçlü kurmuş bebeklerse olumlu hislere sahip olurlar, ilişkisel maharetlerini geliştirirler. Bu periyoda saplanıp kalmış, başarılı atlatamamış bireylerde edilgenlik, bağımlılık, sabırsızlık, oburluk, sigara içmeye eğilim, tırnak yeme, çok konuşma, isteme, yapışkanlık, kıskançlık, alay etmekten zevk alma, karamsarlık üzere karakter özellikleri görülebilir.

1-3 Yaş

Bu yaş çocuklarda daha bağımsız hareket edebilme marifetleri kazanılır. Tuvalet eğitimine geçilmesi gereken yaş dilimidir. Tuvalet eğitimi, çocuğun otonomi kazanması, ferdileşmesi, ayrıyeten kendi bedenini ve dış dünyayı denetim etmesi açısından kritik bir devirdir. Freud bu periyoda anal periyot demiştir. Bu devirde ebeveynlerin çok denetimi yahut kontrolsüzlüğü çeşitli problemlere neden olabilmektedir. 18. aydan itibaren çocuk anneden ayrışmaya başlar ve bunun tasasını yaşar. Çocuk bu ayrılık telaşıyla baş edebilmelidir. Anne de çocuğun başa çıkmasına yardımcı olmalıdır. Bu bir ayrılma birleşme evresidir. Çocuk anneden bir müddet farklı kalır. Anne bunu desteklemelidir. Sonrasında anneye tekrar döner. Annenin de bu geri dönüşü şefkatle kucaklaması gerekir. Çocuk anneden farklı kaldığında anneyi simgeleyen bir geçiş objesine bağlanır ve onu daima yanında ister. Bu, anneden başka kaldığında korkusuyla baş edebilmesi için geliştirdiği bir usuldür. Anne bu devirde çocukla oyun oynamalı, çocuğun his durumunu anlamalı, düzenlemeli ve gereksinimlerine yanıt vermelidir. Bu yolla çocuk inançlı bir halde anneden ayrışarak birey olma yolunda ilerler. Anne tuvalet, dini, ahlaki, cinsel vb. hususlarda çocuğuna katı bir eğitim vermemelidir. Şayet bu periyotta ebeveynler katı tavır sergilerler, çocuğa bu üzere hususlarda kızarlarsa bu periyoda saplanma gerçekleşir. Bu periyoda saplanan çocuklarda düşmanlık, düzensizlik ya da çok titizlik, cimrilik, koleksiyonculuğa eğilim, takıntılar, dik kafalılık üzere karakter özellikleri görülebilir. 4L8X5Q3L7K9I7

4-6 Yaş

Çocuk bu devirde toplumsal rolleri ve cinsiyet rollerini öğrenmeye başlar. Bu periyot merak devridir. Mevt, cinsellik vb. birçok mevzuda ebeveynlere sorular sorabilir. Ebeveynler çocukların bu meraklarını yaşına uygun bir seviyede gidermelidir. Freud bu periyoda fallik devir demiştir. Çocuk bu devirde kendi vücuduyla hemcinslerinin ve karşı cinstekilerin vücutlarını karşılaştırır ve vücut tasarımı geliştirmeye başlar. Erkek çocuklar cinsel merakları sonrasında baba tarafından iğdiş edileceklerini düşünürler. Cinsel yasak ve kıymetleri süratle öğrenirler. Çocuk, Freud’a nazaran karşı cins ebeveynine karşı duyduğu cinsel ilgi ve özel sevginin karşılık bulmayacağını anlar. Hemcinsi ile özdeşleşme yaşar. Hemcins ebeveynlerinin bedellerini içselleştirir. Bu halde iğdiş edilme dehşetinden kurtulmaya çalışır. Çocuk okula başladığında libidinal gücü toplumsal, zihinsel ve akademik istikamete kaymaya başlar. Bu periyoda de latent (gizil) periyot denir. Sonrasında da süperego gelişmeye başlar ve çocuk ahlaki prensipleri içselleştirmeye çalışır. Bu devirde takılı kalan çocuklarda konversiyon histerisi, bellek kaybı, amnezi, anksiyete ve fobiler gelişebilir.

 

 

 

Kaynak: Hekim Sitesi https://www.doktorsitesi.com/blog/makale/yasamin-ilk-6-yili-ve-karakter-gelisimi

Bir yanıt yazın